Thứ Sáu, 26 tháng 6, 2009

Cụ Mệnh


user posted image


Cứ vào ngày 4 tháng giêng, làng Hòa Lâm xã Lũng Hòa huyện Vĩnh Tường lại vào ngày hội. Ngay qua thời khắc giao thừa dân làng sắm lễ vật mâm xôi, con gà, chai rượu, hoa quả đội đến đình dâng lễ. Đình Hòa Lan được xây dựng cách đây 300 năm, đình thờ thánh hoàng làng là bà võ tướng Lê Ngọc Chinh. Tướng bà từng phất cờ khởi nghĩa một phương chống bọn ngoại xâm, sau bà tụ về dưới cờ của Trưng Vương được Vương phong làm đại tướng, năm ấy bà mới 22 tuổi. Sau bà tử trận, trải qua nhiều thời kỳ bắc thuộc đô hộ, đền thờ bà bị phá huỷ.Cách đây 300 năm đình mới được lập và còn đến ngày nay. Thời kỳ cải cách ruộng đất, đình bị phá hủy nặng nề, người dân do tư tưởng bài phong kiến của Đảng Cộng Sản chỉ đạo, đã vào đền dỡ sàn gỗ về làm củi đun, chuồng lợn, cửa.. chỉ đôi hạc gỗ đứng hầu ban thờ. Ông Từ giữ đình Dương Mạnh Hùng mái tóc bạc phơ ngậm ngùi nói



- đến đôi hạc kia chúng cũng vặt chân làm củi, sau này phải nhờ thờ về ghép lại chân mới. Còn đâu đỉnh, lư hương, chân nến..mất hết


user posted image

Ông thấy tôi nhìn những bảng sắc phong, ông nói

- Đấy vẫn còn may, hồi sửa đình, đảo ngói năm 1992. Thợ trèo lên mái dỡ ngói mới thấy những tấm sắc phong này người trước họ cất dấu trên kèo . Toàn sắc phong có từ thời Nguyễn đấy chứ này đời Thiệu Trị, Minh Mạng..nhé. May là có cái này nhà nước mới phong là di tích lịch sử


Năm nay bố vợ thằng Hòa Thượng Thích Đủ Thứ làm cụ Mệnh. Đây là chức gọi như là chủ tế. Mỗi năm một lần các cụ trong làng bầu ra một người làm chủ tế, quy định ngặt nghèo. Người làm chủ tế phải có cháu nội, cháu ngoại, gia đình không có tang, không có ai thân thích có tiền án, tiền sự. Đại loại là gia đình văn hoá. Nhà nào có người làm cụ Mệnh lấy làm hãnh diện lắm, làm cỗ khao cả làng. Nhà bố vợ Hòa Thượng dự tính làm 50 mâm. Con cháu, dâu rể túc trực suốt từ 30 Tết phục dịch, giết lợn, mổ gà. quét dọn sân đình, thuê quay phim, ban nhạc...chè thuốc ấm chén phục vụ ngoài đình suốt mấy hôm hội làng. Nhà vợ nó lại còn bỏ thêm tiền để treo các giải thưởng như đá bóng, kéo co, cờ tướng...Bố vợ Hòa Thượng năm nay mới 59 tuổi. Trẻ nhất trong lịch sử các cụ Mệnh ở làng này. Khi đã là cụ Mệnh thì làng nước có việc ngồi bàn ngoài đình kể cả ông cụ 100 tuổi cũng bằng vai phải lứa, không phải xưng con hay cháu với bất kỳ ai. Lại được ngồi chiếu trên trong đình. Cả họ nhà vợ Hòa Thượng ai cũng hoan hỉ, mặt mũi hân hoan. Họ nói rằng nhà có người làm cụ Mệnh đáng mừng lắm, hiếm lắm mới chọn được người có đầy đủ đức độ, phúc lộc để làm. Bởi vậy ai cũng hăng hái phục dịch.

Lễ tế phải đợi các quan chức trong xã đến dâng hương mới được bắt đầu. Đến 9 giờ sáng ông bí thư và bà chủ tịch mới lò dò đến. Cho dù các cụ đã tề tựu từ lúc 7 giờ các ông ngồi bàn bên tay phải ban thờ, các bác ngồi chiếu bên trái, phân biệt đẳng cấp đâu ra đấy nhé. Không có chuyện nam nữ ngang hàng bằng vai phải lứa được. Hai ông bà này dâng hương lễ thánh xong quay ra phát biểu. Lải nhải cái chuyện lễ hội tiết kiệm, không lãng phí, không mê tín dị đoan rườm rà hủ tục.Rồi quay sang chuyện lúa má, thời vụ , năng suất, an ninh, trật tự xóm làng..lắm lời nhất là mụ chủ tịch xã khoảng 40 tuổi. Mụ này nói xong ông trưởng ban tổ chức đứng lên cám ơn Đảng và Chính quyền đã quan tâm chỉ đạo lễ hội. Mẹ nó, thế không có bọn này chỉ đọa thì các cụ toàn hơn 70 kia không biết cách tổ chức lễ hội.Ông phó ban tổ chức ghé tai Người Buôn Gió bảo chụp mụ chủ tịch và ông bí thư. Người Buôn Gió chả ngắm nghía lấy hình lấy nét gì chụp bừa cho xong. Tối om như ma. Kệ mẹ cái loại lanh chanh này không gì phải tôn trọng.

mụ ấy đây

user posted image



Lễ tế bắt đầu, trống chiêng uỳnh uỳnh như ai, áo điều , mũ cánh chuồn. Ông Đào Xuân Độ chủ tế, cụ Mệnh năm Mậu Tý kiêm bố vợ đời thứ nhất của thằng Hòa Thượng Thích Đủ Thứ mặt mũi nghiêm trang bước lên ban thờ thánh hoàng làng. Rót đủ ba tuần rượu. Nói là vậy thôi, nhưng mỗi tuần lê thê lắm. Đi đứng vòng vèo, dâng lên, dâng xuống. Người đón, người nhận dùng dằng như quan họ Bắc Ninh đang ca bài Người Ơi Người Ở Đừng về. Đứng chồn chân mãi đến lúc ông Độ thụ chén rượu và bồi tế đốt sớ mới xong. Các cụ kéo nhau ra trước sân đình chụp ảnh lưu niệm sau đó kéo về nhà ông Độ đánh chén. Hôm nay khao các cụ, còn từ hôm sau khao cả làng, sau đó hôm kết thúc hội lại làm một trận no say nữa.


user posted image

Vị chi ông Độ từ khi lên làm cụ Mệnh mỗi ngày tiêu hết 3 triệu đồng trong vòng 10 ngày. Vợ ông đã dự tính chi 30 triệu đồng cho ông làm cụ Mệnh oai đựoc mấy ngày. Còn khiếp hơn cả đám cưới con gái ông với tay công tử con nhà giàu Hòa Thượng kia. Đám đông bắt đầu nâng cốc đánh chén. Hòa Thượng ghé tai tôi bảo

- Số em đi đến đâu may mắn đến đấy, năm nay nhà này có mình làm rể thì ông già mới làm cụ Mệnh được, không phải duy tâm đâu.

Tôi ghé tại nó nói lại

- Thế năm sau mày làm rể nhà khác xem thế nào nhé

Tôi nghe loáng thoáng ở mâm bên các cụ đang nói về ông nào đó. Vợ ông ấy dành dụm chăn nuôi, tăng gia mãi được 10 triệu đồng. Ông này cũng xét về chỉ tiêu khác cũng ngang ngửa ông Độ, thậm chí hơn phần tuổi tác. Nhưng 10 triệu hẻo quá, không đủ đãi làng nhờn môi. Cho nên cuối cùng chức chủ tế về tay ông Độ.

Tôi say, nhìn sang thằng Hoà Thượng mặt mũi hỉ hả. Tôi nhủ

- Cái ông hụt chức chủ tế kia năm sau có biết đường gả con gái cho thằng đại gia nào không ?

6 nhận xét:

  1. Đọc entry trước tưởng Hòa Thượng đã chịu tu rồi, tới entry này thấy "bố vợ đời thứ nhất" là em hiểu =)

    Trả lờiXóa
  2. Đọc entry này thấy hay hơn "Liêu trai chí dị" nhiều bác ạ!
    Có điều em thấy "thuật ngữ" "thánh hoàng làng" chưa ổn lắm. Người được thờ trong đình làng (thường là cụ tổ họ, tổ nghề, hay có công lập ấp...) gọi là "thành hoàng làng" mới chuẩn.
    Mà sao NBG có vẻ thành kiến với mấy người trong chính quyền thế? Cũng chỉ là một nghề kiếm cơm thôi mà :P

    Trả lờiXóa
  3. Tội nghiệp bạn chủ tịch xã trông trẻ hơn tớ bị bạn NBG gọi là mụ... :-(

    Trả lờiXóa
  4. Đâu phải riêng gì NBG, tui cũng chán phèo mấy bác ấy.

    Trả lờiXóa
  5. Ở nơi tôi sống chúng nó mới chạy chọt được cái bằng công nhận "di tích lịch sử văn hóa nghệ thuật" cho một "di tích lịch sử" tự phong, mai sẽ phát sóng trên VTV2. Nếu có điều kiện tôi sẽ chia sẻ cho bà con cái hương vị của "Nồi Nước Lòng"! DCM phá cũng chúng nó, phong cũng chúng nó, công nhận cũng chúng nó nốt ... một đường dây khép kín!

    Trả lờiXóa
  6. NBG ơi , cái mũ cụ mệnh đội ko phải mũ cánh chuồn , vì mũ cánh chuồn có 2 cánh 2 bên giống như cánh con chuồn chuồn .

    Trả lờiXóa